แบบสรุปการพัฒนาห้องเรียนจากหลักสูตรการตั้งคำถามเพื่อเสริมสร้างการคิดเชิงเหตุผล

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 3

ชื่อ – นามสกุลครู นางปภาวริณทร์ กิ้มเฉี้ยง ชื่อแผนการเรียนรู้ ปัจจัยในการดำรงชีวิตและการเจริญเติบโตของมนุษย์ สาระวิชาวิทยาศาสตร์  ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนวัดบ้านส้อง

ประเด็นที่ 1 คำอธิบายแผนการเรียนรู้

         แผนการเรียนรู้เรื่องปัจจัยในการดำรงชีวิตและการเจริญเติบโตของมนุษย์ เนื้อหาหลักเป็นเรื่องปัจจัยในการดำรงชีวิตของมนุษย์ได้แก่ อากาศ น้ำ และอาหาร ซึ่งเป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่สอดแทรกการตั้งคำถามเพื่อเสริมสร้างการคิดเชิงเหตุผล 2 ส่วน คือ 1) การนำเข้าสู่บทเรียน เพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนคิด และ 2) ขั้นขยายความรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ความเข้าใจเนื้อหากว้างขึ้น โดยตั้งคำถามจากกรณีตัวอย่างในสื่อการเรียนรู้

ประเด็นที่ 2 นวัตกรรมจากหลักการของหลักสูตรที่ใช้ในห้องเรียนอย่างน้อย 1 ข้อ (คำถามไต่ระดับ / คำถามเชื่อมโยงเข้าสู่ความรู้ใหม่ / ห้องเรียนปลอดภัย / ประเภทของครู หรืออื่นๆ) ให้ครูอธิบายคำถามที่ชวนเด็กคิดและสรุปคำตอบที่เด็กได้แต่ละระดับ

คำถามไต่ระดับ (นำเข้าสู่บทเรียน)

สื่อการเรียนรู้: คลิปวีดิโอการปฏิสนธิและการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์

ระดับ  1) คำถาม: การปฏิสนธิเกิดขึ้นจากสิ่งใด ?

         แนวคำตอบ: อสุจิของผู้ชายและไข่ของผู้หญิง

         สิ่งที่ได้: เป็นการทบทวนความรู้เดิม และเป็นประเด็นตั้งต้นของการนำเข้าสู่บทเรียน

ระดับ  2) คำถาม: เมื่อปฏิสนธิแล้วเป็นอย่างไร ?

         แนวคำตอบ: เติบโตไปเป็นทารก

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนได้คิดต่อเนื่องถึงการเจริญเติบโตของมนุษย์ตั้งแต่ปฏิสนธิจนกลายเป็นทารก

ระดับ  3) คำถาม: เมื่อคลอดแล้วมีการเจริญเติบโตหรือไม่ ?

         แนวคำตอบ: มี

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนได้คิดทบทวนประสบการณ์และสะท้อนมุมมองว่ามนุษย์มีการเจริญเติบโต
                   ตลอดเวลา

ระดับ  4) คำถาม: รู้ได้อย่างไรว่าเจริญเติบโต ?

         แนวคำตอบ: มีพัฒนาการในด้านต่าง ๆ ทั้งร่างกายและพฤติกรรม

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนคิดทบทวนและสังเกตจากประสบการณ์ของตนเอง ทำให้เกิดกระบวนการ
                   คิดวิเคราะห์

ระดับ  5) คำถาม: ปัจจัยในการดำรงชีวิตและการเจริญเติบโตของมนุษย์มีอะไรบ้าง ?

         แนวคำตอบ: อากาศ น้ำ อาหาร

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนมีความตระหนักถึงความสำคัญของปัจจัยในการดำรงชีวิต การเจริญเติบโต
                   และเป็นการเชื่อมโยงเข้าสู่สาระสำคัญของบทเรียน

คำถามไต่ระดับ (ขยายความรู้)

สื่อการเรียนรู้: คลิปวีดิโอข่าวการช่วยเหลือทีม 13 หมูป่า

ระดับ  1) คำถาม: คิดว่ามีปัจจัยในการดำรงชีวิตครบหรือไม่ ?

         แนวคำตอบ: ไม่

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์จากสถานการณ์ที่ยกตัวอย่าง

ระดับ  2) คำถาม: ขาดปัจจัยใด ?

         แนวคำตอบ: อาหาร

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนได้ผนวกความรู้เข้ากับสถานการณ์ (ขาดอาหารได้นานที่สุด)

ระดับ  3) คำถาม: เหตุใดจึงขาดอาหารได้นาน ?

         แนวคำตอบ: ร่างกายสามารถนำสารอาหารที่สะสมไว้ไปใช้ได้

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนคิดวิเคราะห์ความรู้เนื้อหาที่เรียนกับสถานการณ์

ระดับ  4) คำถาม: หากขาดน้ำกับอากาศ 17 วัน ตามเหตุการณ์ จะเป็นอย่างไร ?

         แนวคำตอบ: เสียชีวิต

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนตระหนักถึงความสำคัญของปัจจัยในการดำรงชีวิตและการเจริญเติบโต
                   ของมนุษย์

ระดับ  5) คำถาม: หากจะเจริญเติบโตได้อย่างแข็งแรงต้องทำอย่างไร ?

         แนวคำตอบ: อากาศไร้มลพิษ, ดื่มน้ำสะอาด, กินอาหารที่มีประโยชน์

         สิ่งที่ได้: ผู้เรียนตระหนักถึงความสำคัญของปัจจัยในการดำรงชีวิตและการเจริญเติบโตของ
                   ตนเอง

ประเด็นที่ 3 แนวทางการพัฒนาห้องเรียนของตนเองในภาคเรียนต่อไปโดยการใช้คำถามเพื่อเสริมสร้างการคิดเชิงเหตุผล

การตั้งคำถามเพื่อเสริมสร้างการคิดเชิงเหตุผลเป็นเทคนิคการสอนที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนรู้ได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งในแง่ของการสอนแบบปกติและการสอนโดยใช้โมเดลการจัดการเรียนรู้ ดังนั้น ในภาคเรียนต่อไปครูจะนำทักษะการตั้งคำถามเพื่อเสริมสร้างการคิดเชิงเหตุผลไปใช้ประยุกต์ใช้เข้ากับโมเดลการจัดการเรียนรู้รายวิชาวิทยาศาสตร์ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการคิดต่อยอดเกี่ยวกับเรื่องที่เรียน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้เรียนสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้

ภาพประกอบการจัดกิจกรรมในห้องเรียน

เอกสารอ้างอิง