นางมณฑกานต์ เฮงรัสมี ชื่อแผนการเรียนรู้ ลักษณะของสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต สาระวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ระดับชั้น ประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลสากเหล็ก
ประเด็นที่ 1 คําอธิบายแผนการเรียนรู้/
แรงบันดาลใจในการสร้างเกม
จากการสังเกตการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2
โรงเรียนอนุบาลสากเหล็ก พบว่า ในการจัดการเรียนการสอนตามปกติทําให้ผู้เรียนส่วนใหญ่ไม่กระตือรือร้นที่จะเรียนรู้ในรายวิชาวิทยาศาสตร์
ไม่สนุกกับการเรียนและไม่มีปฎิสัมพันธ์เกี่ยวกับเรื่องที่เรียนกับเพื่อนในการเรียนรู้
เป็นสิ่งที่ครูต้องนำมาคิดเป็นการบ้านทุกวันว่า
นักเรียนยุคที่มีการสื่อสารไร้พรมแดนเข้าถึงผู้เรียนได้ตลอดเวลานั้น จะต้องจัดการเรียนการสอนอย่างไรให้ได้ทั้งความรู้และผู้เรียนมีความสนใจทั้งสนุกทั้งมีความสุขกับการเรียนได้ไปพร้อมๆกัน แต่เมื่อได้สมัครเข้าร่วมการอบรมเชิงปฏิบัติการ
การพัฒนานวัตกรรมบอร์ดเกม (Board Game) เพื่อการเรียนรู้เชิงรุก (Active
learning) ในศตวรรษที่ 21
จัดโดยสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิจิตร เขต 1
และได้รับการสนับสนุนจากกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กศส.) เมื่อได้รับความรู้จาการอบรมแล้วนั้น
จึงเกิดแรงบันดาลใจที่นำมาซึ่งการสร้างบอร์ดเกม “สิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต”
เป็นบอร์ดเกมที่ครูตั้งใจหยิบเนื้อหาหน่วยการเรียนรู้สิ่งมีชีวิต เรื่องสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 เพื่อมาช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจเรื่องการจำแนกลักษณะสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตได้ดียิ่งขึ้น โดยออกแบบการเรียนรู้เชิงรุก (Active
Learning) ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการจัดการเรียนรู้ได้เรียนรู้ผ่านการเล่นเกม ซึ่งสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตที่นำมาไว้ในเกมนั้นเป็นสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวที่ผู้เรียนพบเห็นได้ในชีวิตประจําวัน
เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้ใหม่เข้ากับประสบการณ์เดิมได้
เมื่อนําเนื้อหาเข้ามาไว้ในบอร์ดเกมสร้างความท้าทายทําให้ห้องเรียนเปลี่ยนจากการนั่งทำใบงานใบกิจกรรม
เกิดการแข่งขัน มีความสนุกขึ้น
ดึงดูดความสนใจผู้เรียนได้มากขึ้น เกิดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม
ทําให้ความรู้นั้นมีความหมายและมีความคงทน
หลังจากจบการเรียนภายในคาบแล้วนั้น ผู้เรียนยังมีความสนใจที่จะเล่นเกม
จากบอร์ดเกมโดยไม่มีความเบื่อหน่าย ผู้เรียนร้อยละ 95 ยังให้ความสนใจในบอร์ดเกมโดยจะหาเวลาว่างมาขอเล่นบอร์ดเกมเป็นประจำ แม้ผู้เรียนบางคนจะอ่านไม่ค่อยได้แต่ได้ความความรู้จากการเล่นเกมเป็นประจำจนเกิดความรู้นั้นไปโดยไม่ทันรู้ตัว
ประเด็นที่2
วิธีการเล่นเกม / ขั้นตอนการเล่น (แนบรูปภาพบอร์ดเกมและการ์ดเกมที่ครูทําไว้)
1.วิธีการใช้บอร์ดเกม บอร์ดเกม
บิงโกสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต มีวิธีเล่น 2 แบบ
แบบที่ 1 การเล่นเป็นกลุ่ม
1.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มจะทำการหมุนเสี่ยงทายผู้เล่นจะกังหันเสี่ยงทาย
ภายในบอร์ดเกม หาผู้เริ่มเกมคนแรก โดยนักเรียนคนที่หมุนพบสีแรกที่ตนเลือกจะเป็นผู้เริ่มเกมก่อน
ผู้เล่นที่พบสีถัดไปจะได้เล่นเป็นผู้เล่นต่อไป โดยให้นั่งอยู่ซ้ายมือของผู้เล่นคนก่อนหน้า
และหมุนหาจนครบผู้เล่น จึงเริ่มเล่นเกม
1.2 สับการ์ดวางการ์ดตามตําแหน่งที่กําหนดไว้ในบอร์ดเกม
โดยวางการ์ดคำถาม ตรงกลางบอร์ดเกมและวางการ์ดคลังความรู้ในบอร์ดเกมตามตําแหน่งที่กําหนดให้ในกระดานบอร์ดเกมและแจกตารางบิงโกให้กับผู้เล่นคนละ
1 ใบทุกคนในกลุ่ม และให้ตัววางสำหรับวางคนละ 1 ชุด(22 ตัว) และเหรียญทองกลุ่มละ 1
กล่อง (100 เหรียญ)
1.3 ผู้เล่นคนแรกจับการ์ดคำถามมาหนึ่งใบ แล้วผู้เล่นทุกคนในกลุ่มจะช่วยกันถาม 2 คำถามว่าภาพในการ์ดคือ (1) สิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต (2) ให้บอกลักษณะที่เป็นสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตมาให้ได้ 1 อย่าง” เช่น ภาพต้นไม้ (1) ต้นไม้เป็นสิ่งมีชีวิต(2) เพราะต้นไม้เติบโตได้” โดยถ้าผู้เล่นตอบได้ทั้งสองคำถาม จะได้เหรียญทองสะสม 2 เหรียญ
1.4 หลังจากนั้น ทุกคนในกลุ่มจะนำตัววางไปวางบนกระดานตารางในภาพต้นไม้เหมือนกันทุกคน
1.5 ผู้เล่นคนที่สองและคนถัดไปก็จะทำเช่นเดียวกับคนผู้เล่นคนแรก
1.6 กรณีมีผู้เล่นบางคนจับการ์ดคำถามแล้วพบคำว่า BINGO สิ่งมีชีวิตและ BINGO สิ่งไม่มีชีวิต ผู้เล่นสามรถเลือกภาพสิ่งที่ตนเองต้องการวาง แล้วผู้เล่นทุกคนในกลุ่มจะช่วยกันถาม 2 คำถามว่าภาพที่เลือกในการ์ดคือ (1) สิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต (2) ให้บอกลักษณะที่เป็นสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตมาให้ได้ 1 อย่าง” เช่น ภาพเมฆ (1) เมฆเป็นสิ่งไม่มีชีวิต (2) เพราะเมฆหายใจไม่ได้” โดยถ้าผู้เล่นตอบได้ทั้งสองคำถาม จะได้เหรียญทองสะสม 2 เหรียญและเพื่อนๆก็ต้องวางตัววางเช่นเดียวกัน และผู้เล่นมีสิทธิ์หมุนวงล้อเที่ยงทาย รับเหรียญเพิ่มอีกโดย สีน้ำเงิน รับ 1 เหรียญสีแดง รับ 2 เหรียญ สีเขียวรับ 5 เหรียญ และสีเหลือง รับ 10 เหรียญ
- 1.7
กรณีมีผู้เล่นบางคนจับการ์ดคำถามแล้วพบเครื่องหมาย ห้ามหรือหยุดบนภาพสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต ผู้เล่นนั้นจะต้องหยุดเล่นหนึ่งครั้ง
ส่วนผู้เล่นคนอื่น ๆ ต้องหยิบตัววางออกจากภาพที่พบนั้นออกจากตารางบิงโกของตนเอง
1.8
เมื่อผู้เล่นคนใดคนหนึ่งมีตัววางบนกระดานเรียงกันเหมือนตัวอย่าง พร้อมกับพูดว่า “Bingo” จะได้สะสมเหรียญทอง 5 เหรียญจากกองกลางและหยิบตัววางที่ บิงโกออก
และเล่นเกมต่อจนกว่าจะมีการสะสมเหรียญครบตามที่กำหนด
- 1.9 เกมจะหยุดเมื่อมีผู้เล่นคนใดคนหนึ่งเก็บเหรียญทองได้ครบ 20 เหรียญหรือมีเหรียญทองมากที่สุดในเวลาที่ตามที่กําหนด จะเป็นผู้ชนะและได้ชนะเลิศในห้องเรียน
ประเด็นที่ 3 คุณลักษณะของผู้เรียนในห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกม แตกต่างจากการเรียนการสอนปกติอย่างไรบ้าง
1.
ห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกมทําให้ผู้เรียนมีสนในในการเรียนรู้บทเรียนมากขึ้นและได้รับความรู้จากการเล่นและมีความสนุกสนานเพลิดเพลินจากการเรียนรู้
2.
ห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกมทําให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเองทําให้ความรู้นั้นมีความคงทน
3.
ห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกมทําให้ผู้เรียนมีความกระตือรือร้นในเข้าเรียนจากการเรียนที่ใช้บอร์ดเกมมากกว่าการเรียนการสอนรูปแบบปกติ
4.
ห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกมทําให้ผู้เรียนอยากเรียนด้วยความสมัครใจและจะชักชวนกันในเวลาว่างเพื่อมาขอเล่นบอร์ดเกม
แม้แต่นักเรียนกลุ่มที่เรียนรู้ช้า ก็ชอบการเล่นเกมบิงโกนี้
5. ห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกมทําให้ผู้เรียนมีความสุขกับการเรียนรู้มากกว่าการเรียนการสอนรูปแบบปกติ
ประเด็นที่ 4 สัมภาษณ์ผู้เรียนตัวอย่าง 2 คน
คนที่ 1 เด็กหญิงธนัชชญา บุญเสรฐ
ถาม : การเรียนผ่านบอร์ดเกม ทําให้เราเข้าใจบทเรียนได้มากขึ้นอย่างไร หรือมีข้อดีต่อการเรียนรู้ของเราอย่างไร
ตอบ : ได้ได้ฝึกการสังเกตได้ช่วยกันคิด ได้เล่นสนุกกับเพื่อนๆได้ความรู้ทําให้รู้ว่าลักษณะของสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตเป็นอย่างไรด้วยค่ะ
ถาม : อธิบายสิ่งที่อยากให้ครูพัฒนาในบอร์ดเกมที่ได้เล่น
ตอบ : หนูอยากให้มีครูการสะสมเหรียญรางวัลของทุกคนไว้แลกของรางวัลอื่นนอกจากการให้คะแนน และอยากให้ครูทําเกมของวิชาอื่นอีกหลายๆ เกมเลยค่ะ
คนที่ 2 เด็กชายอุดมทรัพย์ กันยัง
ถาม : การเรียนผ่านบอร์ดเกม
ทําให้เราเข้าใจบทเรียนได้มากขึ้นอย่างไรหรือ มีข้อดีต่อการเรียนรู้ของเราอย่างไร
ตอบ : ได้มีการแข่งกันกับเพื่อน
ทําให้จําลักษณะของสิ่งมีชีวิตได้และได้ลุ้นที่จะเป็นผู้ชนะครับ
ถาม : อธิบายสิ่งที่อยากให้ครูพัฒนาในบอร์ดเกมที่ได้เล่น
ตอบ : อยากให้เพิ่มตัวเลขแต่ละใบในการ์ดเพื่อสะสมเหรียญรางวัลด้วยครับ
