ชื่อ – นามสกุล นายกิติศักดิ์ ปัญโญ
ชื่อแผนการเรียนรู้ การออกแบบโปรแกรมอย่างง่ายกับบอร์ดเกม
สาระวิชา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(วิทยาการคำนวณ)
ระดับชั้น ประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดคลองโนน
ประเด็นที่ 1 คำอธิบายแผนการเรียนรู้ / แรงบันดาลใจในการสร้างเกม
เนื่องจากในรายวิชาวิทยาการคำนวณ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ตัวชี้วัดที่ ป.4/2 ออกแบบ และเขียนโปรแกรมอย่างง่าย โดยใช้ซอฟต์แวร์หรือสื่อ และตรวจหาข้อผิดพลาดและแก้ไข สาระการเรียนรู้ การออกแบบโปรแกรมอย่างง่าย เช่น การออกแบบโดยใช้ storyboard หรือการออกแบบอัลกอริทึม เป็นพื้นฐานสู่การเขียนโปรแกรม ซึ่งเป็นเนื้อหาเกี่ยวกับการจัดเรียงลำดับขั้นตอนการทำงานของโปรแกรม
ซึ่งการออกแบบอัลกอริทึมได้นั้น ผู้เรียนจะต้องเข้าใจกระบวนการทำงานของสิ่งนั้นเป็นอย่างดี ถึงจะทำให้ผู้เรียนสามารถออกแบบอัลกอริทึมได้
ก่อนหน้าที่จะได้ทำบอร์ดเกมเหรียญนี้ที่รักนั้น ผู้สอนได้ให้นักเรียนออกแบบอัลกอริทึมจากกิจกรรมรอบตัว เช่น การซักผ้า , การทำกับข้าว เป็นต้น แต่เนื่องจากผู้เรียนไม่ได้สัมผัสกิจกรรม ณ ขณะนั้น จึงยากสำหรับผู้เรียนที่ออกแบบอัลกอริทึมลงบนใบงานได้ในทันที อีกทั้งยังยากมากสำหรับการออกแบบอัลกอริทึมที่มีต้องมีเงื่อนไข
ผู้สอนจึงได้จัดทำบอร์ดเกมเหรียญนี้ที่รักขึ้น เพื่อให้นักเรียนได้สัมผัสกิจกรรมที่จะนำมาออกแบบอัลกอริทึมร่วมกัน มีภาพกิจกรรมที่เห็นเป็นภาพเดียวกัน และมีเงื่อนไขเดียวกันกับเพื่อนร่วมชั้น อีกทั้งตัวเกมถูกออกแบบให้มีการวางแผนการใช้เงิน การใช้บัตรคำสั่ง เป็นเงื่อนไขสำคัญสำหรับการเล่นเกม ทำให้ผู้เรียนเกิดทักษะกระบวนการคิด และมีการคิดอย่างเป็นระบบ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำหรับการเขียนโปรแกรมในแผนการเรียนรู้ต่อๆไป
ประเด็นที่ 2 วิธีการเล่นเกม / ขั้นตอนการเล่น
วิธีการเล่นเกม
1. ผู้เล่นแต่ละคนจะต้องเดินไปตามช่องแล้วเก็บเหรียญบนกระดาน เพื่อสะสมเงินให้ได้มากที่สุด
2. ผู้เล่นที่เดินไปตกช่องภูเขา จะต้องหยุดเล่นทันที 1 ตา
3. เมื่อวางบัตรคำสั่งเสร็จ จะต้องจ่ายเงินก่อนทุกครั้ง เพื่อให้ตัวละครเดินไปตามช่องที่บัตรคำสั่งโปรแกรมไว้ โดยบัตรคำสั่ง 1 ใบ มีมูลค่า 1 บาท
4. เกมจะยุติเมื่อเหรียญหมดกระดาน หรือเหลือผู้เล่นเพียงคนเดียวที่ยังมีเงินเหลือ
5. เมื่อยุติผู้เล่นที่มีเงินมากที่สุดจะเป็นผู้ชนะ
6. ผู้เล่นจะใช้การ์ดพิเศษได้ เมื่อถึงตาตัวเองก่อนจะวางบัตรคำสั่ง โดยการ์ดพิเศษมีราคา 2 บาท ซึ่งการ์ดพิเศษมีอยู่ 2 ประเภท คือ การ์ดนางฟ้า และการ์ดปีศาจ
6.1 การ์ดนางฟ้า ประกอบด้วย
1) การ์ดหนังสือ คุณสมบัติ ผู้เล่นสามารถเดินไปในทิศทางใด 1 ครั้ง โดยไม่ต้องจ่ายเงิน
2) การ์ดดอกไม้ คุณสมบัติ ผู้เล่นทุกคนได้รับเงินคนละ 2 บาท
6.2 การ์ดปีศาจ ประกอบด้วย
1) การ์ดปลา คุณสมบัติ ให้เงินของผู้เล่นคนอื่น คนละ 1 บาท มาเป็นของตัวเอง
2) การ์ดหมู คุณสมบัติ นำเงินของตัวเองแจกผู้เล่นคนอื่นคนละ 1 บาท
ขั้นตอนการเล่น
1. ผู้เล่นต้องมี 2 – 4 คน
2. ผู้เล่นแต่ละคนรับกระดานเขียนโปรแกรมคนละ 1 แผ่น และสุ่มจับบัตรคำสั่งคนละ 8 ใบ ซึ่งบัตรคำสั่งจะมีทิศทางการเดิน 4 ทิศ ได้แก่ เดินขึ้น เดินลง เดินซ้าย และเดินขวา
3. ผู้เล่นแต่ละคนรับเหรียญ 5 บาท คนละเหรียญ (สมมติว่าเป็นสกุลเงินบาท)
4. สุ่มเลือกว่าจะให้ผู้เล่นคนใดเดินก่อนหลัง
5. ผู้เล่นจะต้องนำบัตรคำสั่งวางบนกระดานเขียนโปรแกรมเพื่อให้ตัวละครไปในตำแหน่งที่ต้องการ เมื่อวางบัตรคำสั่งแล้วให้จ่ายเงินตามจำนวนบัตรที่วาง โดยบัตรคำสั่ง 1 ใบ มีมูลค่า 1 บาท ถ้าจ่ายเงินแล้ว ตัวละครก็จะสามารถเดินไปตามช่องที่บัตรคำสั่งโปรแกรมไว้
6. ถ้าผู้เล่นไม่สามารถวางบัตรคำสั่งในตานั้นได้ ให้นำบัตรคำสั่งที่ไม่ต้องการ 3 ใบ มาแลกเอาใบคำสั่งใหม่ 3 ใบ ด้วยวิธีการสุ่ม แล้วข้ามการเดินตัวละครในตานั้นไป หากผู้เล่นไม่ได้เดินตัวละคร 3 ตา ก็จะถูกปรับแพ้ทันที
7. ถ้าเหรียญบนกระดานถูกเก็บจนหมดเกมจะถูกยุติ แล้วนับจำนวนเงินที่ผู้เล่นมีหากผู้เล่นคนใดมีเงินมากที่สุดก็จะเป็นผู้ชนะ หรือถ้าผู้เล่นมีเงินเหลืออยู่คนเดียว แล้วผู้เล่นคนอื่นไม่มีเงินเหลือแล้วเกมก็จะถูกยุติ ผู้เล่นที่มีเงินจะเป็นผู้ชนะทันที
กระดานที่ใช้เล่นเกม
กระดานเขียนโปรแกรมและบัตรคำสั่ง
การ์ดปีศาจ
การ์ดนางฟ้า
เหรียญในเกมมีมูลค่าต่างกัน เพื่อฝึกการจ่าย การทอน และการแลกเงิน
ประเด็นที่ 3 คุณลักษณะของผู้เรียนในห้องเรียนที่ใช้บอร์ดเกม แตกต่างจากการเรียนการสอนปกติอย่างไรบ้าง
จากการสังเกต พบว่า ในการสอนแบบปกติผู้เรียนจะต่างคนต่างทำในภาระงานของตนเอง จะเงียบ หรืออาจเป็นไปในทางตรงกันข้าม คือ ไม่ให้สนใจกับภาระงาน อาจเพราะทำไม่ได้ เมื่อทดลองใช้บอร์ดเกม ผู้เรียนให้ความสนใจ เกิดการเชื่อมโยงระหว่างกิจกรรมและเนื้อหา ผู้เรียนมีความเข้าใจในทิศทางเดียวกัน อีกทั้งผู้เรียนยังเกิดความสนุก เนื่องจากได้ทำกิจกรรมร่วมกับเพื่อน และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนที่เรียนอ่อนได้เข้าถึงกิจกรรม สร้างความใฝ่รู้ใฝ่เรียน ความกระตือรือร้นให้ผู้เรียน
ประเด็นที่ 4 สัมภาษณ์ผู้เรียนตัวอย่าง 2 คน
- การเรียนผ่านบอร์ดเกม ทำให้เราเข้าใจบทเรียนได้มากขึ้นอย่างไร หรือ มีข้อดีต่อการเรียนรู้ของเราอย่างไร - อธิบายสิ่งที่อยากให้ครูพัฒนาในบอร์ดเกมที่ได้เล่น
สัมภาษณ์ ด.ช.ประวีร์ หวังดี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดคลองโนน
“สนุกครับ ได้เล่นกับเพื่อน ชอบกว่าเขียนในใบงาน เพราะมันสนุกกว่า”
“เข้าใจกว่าเพราะว่าเราได้เล่น ได้เดินเอง เลยเข้าใจ แล้วในใบงานถ้าผิดมันก็ลบยาก”
“อยากให้ครูเอาตัวอื่นมาเดิน คิดตี้มันน่ารักไป”
สัมภาษณ์ ด.ญ.กิตติมา ทองสอน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัด คลองโนน
“ชอบค่ะ สนุกดีค่ะ สีสวยดี”
“อันนี้จะสนุกกว่าค่ะ เพราะได้เล่นเอง ก็เลยทำได้”
“ไม่รู้ค่ะ อยากให้เพิ่มเหรียญมั้งคะ แล้วก็เพิ่มบัตรคำสั่งให้ไปได้หลายทางค่ะ”