ชื่อ
– นามสกุล นายวัณลพ น้อยวิมล
ชื่อแผนการเรียนรู้ การแก้ไขปัญหาการอ่านจับใจความสำคัญของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่
2/1 ผ่านกระบวนการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคบันได 6 ขั้น สู่การอ่านจับใจความสำคัญ
สาระวิชา ภาษาไทย ระดับชั้น มัธยมศึกษาปีที่
2 โรงเรียนวัดสมหวัง
ประเด็นที่
1 คำอธิบายแผนการเรียนรู้
การพัฒนาสมรรถนะการอ่านขั้นสูง
โดยใช้นวัตกรรมทางการเรียนการสอน (Instructional
innovation) โดยมีเป้าหมายตามหลักการจัดการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ
ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ซึ่งต้องดำเนินการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้มีความรอบรู้
ก้าวทันโลกและการเปลี่ยนแปลง มีคุณธรรมและจริยธรรมสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้และพัฒนาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โดยใช้กระบวนการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคบันได 6 ขั้น สู่การอ่านจับใจความ โดยมีวัตถุประสงค์แก้ปัญหานักเรียนที่ยังขาดทักษะการจับใจความสำคัญ ดิฉันครูผู้สอนในรายวิชาภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ในปีการศึกษา 2566 พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่
จับใจความสำคัญจากการอ่านไม่ครอบคลุมใจความ นักเรียนตัดตอนเนื้อเรื่องบางส่วนมาสรุปเป็นใจความสำคัญ ไม่สามารถระบุใจความสำคัญในเนื้อเรื่องที่อ่านได้ โดยที่เทคนิคการสอนบันได 6 ขั้นมีรายละเอียดดังนี้
บันไดขั้นที่ 1
อ่านเรื่องเพื่อทำความเข้าใจภาพรวมของเนื้อหาทั้งหมด การอ่านเรื่องให้จบ ตั้งคำถาม 5w1h
บันไดขั้นที่ 2
การหาคำสำคัญ (Key Words) คำที่เขียนเหมือนกัน คำที่เขียนต่างกัน แต่ความหมายเหมือนกัน
เพื่อเป็นข้อมูลในการนำมาเรียบเรียงใจความสำคัญ
บันไดขั้นที่ 3 ตัดส่วนขยายใจความสำคัญ ธรรมชาติของการเขียนนั้น การนำเสนอความคิดหรือความรู้ในงานเขียน
ผู้เขียนไม่ได้เสนอแต่ใจความสำคัญออกมาอย่างตรงไปตรงมา กล่าวคือ
ผู้เขียนไม่ได้กล่าวตรง ๆ ว่า เรื่องที่เขียนนั้นมีใจความสำคัญอย่างไร แต่จะถูกห้อมล้อมด้วยบริบท ในโครงสร้างของการเขียนคือ การขยายความ
อาจแสดงอยู่ในลักษณะการให้คำจำกัดความ
การอธิบายให้รายละเอียด การให้เหตุผล
การยกตัวอย่าง
หรือการเปรียบเทียบก็ได้
ดังนั้นหน้าที่ของผู้อ่านคือ
การแยกใจความสำคัญออกจากข้อความที่เป็นส่วนขยายใจความสำคัญออกมาให้ได้
บันไดขั้นที่ 4 เติมคำเชื่อมส่วนขยายใจความสำคัญ เพื่อตัดส่วนขยายใจความสำคัญทิ้ง
สามารถพิจารณาตัดส่วนขยายใจความสำคัญในย่อหน้าได้ง่าย
โดยสังเกตจากคำเชื่อมแสดงส่วนขยายใจความสำคัญ หากทว่าในบางครั้งผู้เขียนอาจจะเรียบเรียงข้อความในย่อหน้าโดยไม่ใชคำเชื่อมก็ได้
ดังนั้นหากต้องการจะจับใจความสำคัญผู้เรียนจำเป็นต้องเติมคำเชื่อมส่วนขยายใจความสำคัญ เพื่อตัดส่วนขยายใจความสำคัญทิ้ง คำเชื่อมที่นิยมเติมในข้อความในย่อหน้า กล่าวคือ เช่น จึง เพราะ
เป็นต้น
บันไดขั้นที่ 5
สังเกตคำหรือกลุ่มคำแสดงความขัดแย้งหรือตรงข้ามกันที่ปรากฎในย่อหน้า คำหรือกลุ่มคำเป็นเครื่องเชื่อมความ
คำหรือกลุ่มคำที่เป็นเครื่องเชื่อมในย่อหน้านั้นมีหลายลักษณะ
แต่มีคำหรือกลุ่มคำลักษณะหนึ่งที่ช่วยให้จับใจความสำคัญได้ง่ายขึ้น คือ
คำหรือกลุ่มคำแสดงความขัดแข้งหรือตรงข้ามกัน เช่น แต่ ทว่า
แต่หาก แต่ว่า แต่ทว่า
อย่างไรก็ดี ในทางตรงข้าม ในทางกลับกัน ถึงแม้ ....แต่ เป็นต้น
เพราะใจความสำคัญที่ผู้เขียนต้องการสื่อในย่อหน้านั้นอาจอยู่หลังคำหรือกลุ่มคำกล่าว
บันไดขั้นที่ 6 หาใจความสำคัญได้ทุกบทอ่าน ผู้เรียนสามารถสามารถจับใจความสำคัญจากเรื่องที่อ่านได้ทุกรูปแบบ สามารถนำเทคนิคการจัดการเรียนรู้บันได 6 ขั้น มาฝึกทักษะการอ่านจับใจความสำคัญได้
ประเด็นที่ 2 นวัตกรรมจากหลักการของหลักสูตรที่ใช้ในห้องเรียน
ประเด็นที่
3
แนวทางการพัฒนาห้องเรียนของตนเองในภาคเรียนต่อไปโดยการใช้คำถามเพื่อเสริมสร้างการคิดเชิงเหตุผล
ในการจัดการเรียนการสอน สิ่งที่จะต้องพัฒนาต่อไปคือ ปรับเปลี่ยนรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบเดิม ๆ ซ้ำ ๆ ที่ครูเป็นเพียงแค่ผู้ให้ และนักเรียนรอรับอย่างเดียว ซึ่งจะส่งผลให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้แบบชั่วคราว หรือรู้จากการฟังที่ครูบอก ครูอธิบาย แต่ถ้าใช้คำถามเพื่อกระตุ้นความคิดหรือชวนคิด จะทำให้นักเรียนได้แสดงความคิดเห็นของตนเองออกมา กล้าแสดงออก และอาจจะได้แนวคิดใหม่ ๆ ในการสร้างนวัตกรรมต่อ ๆ ไป ซึ่งจุดนี้เป็นการเริ่มต้นที่สำคัญ ในการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการสอน อันจะส่งผลให้นักเรียนเกิดทักษะการเรียนรู้ ได้ความรู้อย่างถาวร เพราะเกิดจากการนักเรียนได้คิดและค้นพบด้วยตนเอง
