1) เป้าหมายการจัดการเรียนรู้
- บทเรียนนี้มุ่งเน้นให้นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เข้าใจความหมายของ เศษเกิน และ จำนวนคละ รวมถึงสามารถแปลงค่าระหว่างเศษเกินและจำนวนคละได้อย่างถูกต้อง ด้วยวิธีการอธิบายเชิงเหตุผล พร้อมพัฒนาทักษะการสื่อสารความร่วมมือในชั้นเรียน และเจตคติที่ดีต่อการเรียนคณิตศาสตร์ ผ่านกิจกรรมเชิงนวัตกรรมดิจิทัล โดยมีเป้าหมายการเรียนรู้ (Learning Goals) ชัดเจน 3 ด้าน ได้แก่
(1) ด้านความรู้ (Knowledge) นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของเศษเกิน (ตัวเศษมากกว่าหรือเท่ากับตัวส่วน) และจำนวนคละ (จำนวนนับกับเศษส่วนแท้) ได้
(2) ด้านทักษะ (Skills) นักเรียนสามารถ "แปลงร่าง" เศษส่วนได้ 2 ทิศทาง คือ เขียนเศษเกินในรูปจำนวนคละ (โดยใช้วิธีการตั้งหาร) และ เขียนจำนวนคละในรูปเศษเกิน (โดยใช้วิธี ล่างคูณกลางบวกบน)
(3) ด้านคุณลักษณะ (Attributes) มุ่งเน้นให้นักเรียนมีส่วนร่วมและทักษะการทำงานร่วมกัน ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้แบบร่วมมือ (ทักษะเพื่อนช่วยเพื่อน)
- 2) ขั้นตอนในการทำกิจกรรม
(1) ขั้นนำ (Warm Up)
กิจกรรม: "Anyone Who - ใครก็ตามที่"
- ครูให้นักเรียนยืนและนั่งเป็นวงกลม และใช้คำถามกระตุ้นเพื่อทบทวนความรู้เดิมเกี่ยวกับเศษส่วน เช่น "ใครก็ตามที่... คิดว่า 5/4 มากกว่า 1 เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียนเรื่องเศษส่วนที่มากกว่า 1
(2) ขั้นสอนและฝึกปฏิบัติ (Teach and Practice)
(สอน) ชี้แจงเป้าหมายและนำเสนอ
- ครูชี้แจงจุดประสงค์การเรียนรู้ว่านักเรียนจะต้อง "แปลงร่าง” เศษเกินและจำนวนคละกลับไปกลับมาให้ได้ (กลยุทธ์ที่ 1: การทำให้เป้าหมายชัดเจน)
- ครูใช้สื่อ "ซาลาเปาจับคู่เศษเกินกับจำนวนคละ" ประกอบการสาธิตวิธีคำนวณทั้ง 2 แบบ (การตั้งหาร และ ล่างคูณกลางบวกบน)
(ฝึกปฏิบัติ) "ผีเสื้อว่องไว - ทักษะเพื่อนช่วยเพื่อน"
- นักเรียนรับบัตรคำโจทย์ (สื่อซาลาเปา) คนละ 1-2 ข้อ และคิดคำตอบของตนเองก่อน
- เมื่อครูให้สัญญาณ "ผีเสื้อโบยบิน" นักเรียนจะลุกขึ้นเดินหาคู่
- เมื่อจับคู่ได้ ให้สลับกัน "อธิบายวิธีคิด" ของตนเองให้เพื่อนฟัง และช่วยกันตรวจสอบความถูกต้อง (ทักษะเพื่อนช่วยเพื่อน)
ครูให้สัญญาณเปลี่ยนคู่ 2-3 รอบ เพื่อให้นักเรียนได้อธิบายซ้ำและฟังวิธีคิดที่หลากหลาย
(การประเมินผลดิจิทัล)
- ในช่วงท้ายขั้นตอนนี้ ครูมอบหมายให้นักเรียนฝึกทักษะการคิดคำนวณเพิ่มเติมผ่าน เว็บไซต์ Pilaproject โดยใช้ "เกมส์ Alien" ซึ่งเป็นการประเมินเพื่อพัฒนา (AfL) โดยใช้แพลตฟอร์มดิจิทัล
(3) ขั้นสรุปและประเมินผล (Wrap-up and Assessment)
กิจกรรม : "นำเสนอประสบการณ์จริง" และ "การให้ข้อเสนอแนะเชิงสร้างสรรค์"
- ครูสุ่มนักเรียน 2-3 คน ออกมานำเสนอวิธีคิดของตนเองบนกระดาน
- เปิดโอกาสให้เพื่อนคนอื่นช่วยตรวจสอบ และให้ข้อเสนอแนะเชิงสร้างสรรค์ (เช่น "หนูมีวิธีคิดอีกแบบคือ...")
กิจกรรม : "มาปั้นก้อนหิมะกันเถอะ"
- นักเรียนเขียนสิ่งที่เรียนรู้ 1 อย่าง ลงกระดาษ ขยำ และโยน เพื่อสุ่มแลกเปลี่ยนกันตรวจสอบความเข้าใจ
3) ผู้เรียนมีองค์ความรู้ หรือ คุณลักษณะที่ดีขึ้นจากการเรียนชั่วโมงนี้
จากกิจกรรมที่ออกแบบไว้ ผู้เรียนจะได้รับพัฒนาการในหลายมิติ ดังนี้
องค์ความรู้ (Knowledge) นักเรียนมีคลังความรู้ที่ชัดเจนเกี่ยวกับความหมายของเศษเกินและจำนวนคละ และมีความแม่นยำในกระบวนการคำนวณเพื่อแปลงค่ากลับไปกลับมา
ทักษะการทำงานร่วมกัน (Collaboration) นักเรียนได้ฝึกทักษะ "เพื่อนช่วยเพื่อน" เรียนรู้การตรวจสอบความถูกต้องให้กันและกัน และการให้ข้อเสนอแนะเชิงสร้างสรรค์ (Peer Feedback) ความมีส่วนร่วม (Engagement): กิจกรรมเน้นการเคลื่อนไหว (Kinesthetic) เช่น "Anyone Who" และ "ผีเสื้อโบยบิน" ทำให้นักเรียนตื่นตัวและมีส่วนร่วมตลอดคาบ
ทักษะการใช้เทคโนโลยี (Digital Skills) นักเรียนได้ใช้แพลตฟอร์มดิจิทัล (เว็บไซต์ Pilaproject) ผ่าน "เกมส์ Alien" เพื่อฝึกฝนทักษะการคำนวณนอกเหนือจากในห้องเรียน
ทักษะการสื่อสาร (Communication) กิจกรรม "ผีเสื้อว่องไว" และ "การนำเสนอหน้าชั้น" บังคับให้นักเรียนต้องเรียบเรียงความคิดและ "อธิบายวิธีคิด" ของตนเองให้ผู้อื่น (เพื่อน) เข้าใจ ไม่ใช่แค่ทำโจทย์ได้
4) บทสัมภาษณ์นักเรียน
คำถาม | นักเรียนคนที่ 1 เด็กหญิงกัญญารัตน์ เกตุแก้ว | นักเรียนคนที่ 2 เด็กชายกฤติเดช ซิ้มเส็ม |
ถ้าทำกิจกรรมนี้อีกครั้ง อยากให้ครูปรับอย่างไรให้สนุกขึ้น | อยากให้มีการแข่งขันเป็นทีมและลุ้นคะแนนมากขึ้น จะได้ตื่นเต้นค่ะ | อยากให้เพิ่มเกมคณิตศาสตร์ในคอมพิวเตอร์และมีด่านให้ผ่านเยอะ ๆ ครับ |
สิ่งที่ทำได้ดีในชั่วโมงนี้ และสิ่งที่อยากปรับ ปรุงตนเอง | หนูอธิบายให้เพื่อนฟังได้ดี แต่ยังอยากฝึกคิดเลขให้เร็วขึ้นค่ะ | ผมทำโจทย์ได้ถูกต้อง แต่ยังอยากฝึกพูดอธิบายให้เพื่อนเข้าใจมากขึ้นครับ |
ได้ประโยชน์อะไรจากกิจกรรมนี้ | หนูเข้าใจวิธีแปลงเศษเกินและจำนวนคละแบบเป็นขั้นตอน ทำให้ไม่งงเวลาเจอโจทย์ค่ะ | ผมได้เรียนรู้วิธีคิดใหม่จากเพื่อนหลายคน และสนุกที่ได้ทำแบบฝึกผ่านเกมครับ |
