ในชุมชนปากแจ่มและโรงเรียนมีการใช้ขวดแก้วในกิจกรรมต่างๆในชีวิตประจำวัน งานรื่นเริงต่างๆ ซึ่งขวดแก้วได้ใช้เป็นบรรจุภัณฑ์สำหรับสินค้าหลากหลายประเภท ตัวอย่างเช่น เหล้า เบียร์ น้ำอัดลม เครื่องดื่ม ซอสปรุงรสต่างๆ รวมถึงสินค้าประเภทของเหลวต่างๆ ซึ่งหลักจากการใช้งานเสร็จขวดแก้วเหล่านี้ได้ถูกทิ้งกลายเป็นขยะ ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายและทำลายสิ่งแวดล้อม อันเนื่องมาจากขวดแก้วเหล่านี้ชำรุด ไม่มีการนำมาแปรรูปหรือการเพิ่มมูลค่าขึ้นในชุมชน ซึ่งทำได้เพียงแค่นำมาขายเป็นของเก่าเท่านั้น ดังนั้นนักเรียนโรงเรียนบ้านคลองคุ้ยจึงคิดร่วมมือกันเพื่อแก้ไขปัญหาเหล่านี้เพื่อนำขวดแก้วในโรงอาหารที่เหลือใช้จากแม่ครัวมาทำประโยชน์ในการเรียนรู้ โดยจุดประกายความคิดขึ้นจากการที่เคยเห็นเวลาในชุมชนมีการสังสรรค์จะมีการเอาขวดมาเคาะประกอบจังหวะร่วมกับการร้องเพลง จึงได้เกิดแนวคิดที่จะทำอย่างไรที่จะทำให้ขวดแก้วมาเคาะเป็นจังหวะดนตรีได้ จึงได้ทำการคิดค้นศึกษาวิธีการทำให้การเคาะขวดเกิดเป็นทำนอง โดยการนำน้ำมาเติมลงไปในขวดเพื่อให้เกิดเสียง
การนำน้ำในปริมาณที่ต่างกันมาเติมในขวดชนิดเดียวกันหรือขวดต่างชนิดกันแล้วสังเกตุโดยการเคาะแล้วฟังเสียง ปรากฏว่าได้เสียงที่ต่างกัน ร่วมกับนักเรียนมีพื้นฐานการเล่นดนตรี และอยู่ในวงดนตรีของโรงเรียนจึงทำให้นักเรียนสามารถเทียบเสียงที่แตกต่างกันได้เป็นอย่างดีโดยเทียบเสียงกับเสียงของเครื่องดนตรีและนำเครื่องจูนเนอร์ที่ใช้จูนเสียงเครื่องดนตรีมาวัดระดับเสียงของน้ำที่เติมลงไปในขวดแก้วเพื่อให้ได้เสียงโน้ตเพลงที่มีค่าเป็นมาตรฐาน
การเทียบมาตรฐานกับค่าระดับความถี่เสียงของดนตรีไทย และค่าระดับความถี่เสียงของดนตรีสากล ซึ่งทั้ง 2 ประเภทนี้จะมีระดับความถี่ของเสียงมาตรฐานที่แตกต่างกัน จนเกิดเป็นการสร้างสรรค์นวัตกรรมเสียงเพลงจากขวดแก้ว ซึ่งใช้หลักการบูรณาการหว่าง 8 กลุ่มสาระวิชา ได้แก่ วิชาดนตรี สังคม วิทยาศาสตร์ การงานอาชีพ คณิตศาสตร์ ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ สุขศึกษา ซึ่งจะได้เสียงของโน้ตในระดับต่างๆ มาเรียงกัน สามารถบรรเลงเป็นเพลงหรือนำมารวมเล่นกับวงดนตรีได้
- ขั้นตอนที่ 1 ประเมินระดับความคิดของผู้เรียนในการเรียนรู้
- นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับจุดเด่น จุดด้อย ของสิ่งต่างๆ สถานที่ ภูมิปัญญา ศิลปวัฒนธรรมที่ทีมีอยู่ในตำบลปากแจ่ม อำเภอห้วยยอด จังหวัดตรัง เพื่อหาแนวทางมาพัฒนาและแก้ปัญหา
- - ทดสอบก่อนเรียนของนักเรียนรายบุคคล
- - ครูใช้คำถามกระตุ้นความรู้เดิมของนักเรียน
- - นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน โดยการสุ่มจับไข่หรรษา ประกอบเพลง Chicken Dance และแบ่งหน้าที่ภายในกลุ่ม ได้แก่ ประธาน กรรมการ เลขานุการ
- - นักเรียนดูวีดีโอแนวทางกรณีศึกษา https://www.youtube.com/watch?v=DgZyPq_B4zg ปฏิบัติการลุก ปลุก เปลี่ยน 4 ตอน ปากแจ่ม...มีดีกว่าเหมืองหินร่วมกันอภิปรายในหัวข้อที่กำหนด แล้วตั้งประเด็นคำถาม
- - นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันแสดงความคิดเห็นภายในกลุ่มเกี่ยว “หัวข้อปากแจ่มนั้นมีอะไร” ตามที่ได้รับมอบหมาย แล้วแสดงความคิดเห็นร่วมกันในชั้นเรียน
- - ตัวแทนกลุ่มนำเสนอผลการอภิปรายกลุ่มของตนเองหน้าชั้นเรียน และวิพากษ์ร่วมกัน
- - ปรับแก้ไข/เพิ่มเติมผลงานตามที่วิพากษ์ให้สมบูรณ์ ตัวแทนกลุ่มนำผลงานของกลุ่มที่เติมเต็มสมบูรณ์แล้วไปติดข้างห้องเพื่อให้เพื่อนๆ ได้ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม
- - นักเรียนร่วมกันสรุปในหัวข้อในหัวข้อที่กำหนด
- ขั้นตอนที่ 2 การคิดประเด็นการเรียนรู้จากแรงบัลดาลใจ
- นักเรียนร่วมกันคิดปัญหา คือ ตำบลปากแจ่มมีสถานที่ท่องเที่ยว สถานที่สำคัญ ภูมิปัญญาศิลปะวัฒนธรรมเป็นจุดเด่น แต่ยังขาดวิถีการนำเสนอด้วยวิธีการอย่างหลากหลาย นอกจากนั้นยังในบ้านเรือน ชุมชน สถานที่ท่องเที่ยว มีขยะที่เป็นขวดแก้วทิ้งอยู่เกลื่อนกลาด จึงจำเป็นต้องการแก้ปัญหาเหล่านี้ โดยการนำขวดแก้วมาทำเป็นเครื่องดนตรีขวดแก้วประกอบกับการแต่งเพลงเล่าเรื่องราวของตำบลปากแจ่มให้เป็นที่น่าสนใจยิ่งขึ้น
- - นักเรียนศึกษาและสังเกตลักษะการใช้ขวดแก้วในโรงเรียนและชุมชนปากแจ่ม จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับปัญหาขยะจากขวดแก้ว แล้วตอบคำถาม
- - ลักษณะประเภทของขวดแก้ว
- - นักเรียนวิเคราะห์ปัจจัยสำคัญเกี่ยวกับลักษณะของพื้นที่
- - ลักษณะการใช้ขวดแก้วเป็นอย่างไร
- - วิถีชีวิตของคนในชุมชนที่มีความสัมพันธ์กับขวดแก้ว
- - นักเรียนดูคลิป “พวกขวดเหล้า ขวดเบียร์ยังไงให้ได้เงินเพิ่มมากขึ้นกว่าเดิม”
- - ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในการใช้ขวดแก้ว
- - ครูตั้งคำถามให้นักเรียนวิพากษ์
- - “นักเรียนจะสามารถช่วยนำขวดแก้วที่เหลือใช้มาทำให้เกิดประโยชน์อย่างไร”
- ครูให้นักเรียนดูคลิป https://www.youtube.com/watch?v=_vMXUqaDJHM “847 เศษแก้วสร้างมูลค่า รู้ค่าพลังงาน 30 เม.ย. 6”
- - ครูตั้งคำถามให้นักเรียนวิพากษ์
- - นักเรียนทำใบงาน ‘ตามหาขวดแก้ว’
- - ครูและนักเรียนร่วมกันสรุป
- ขั้นตอนที่ 3 วางแผนพัฒนาตนเองร่วมกัน
- นักเรียนนำความรู้ที่ได้จากขั้นตอนที่ 2 การคิดประเด็นการเรียนรู้จากแรงบัลดาลใจ สรุปเป็นองค์ความรู้เขียน
- FiLa mapping ตามหัวข้อดังนี้
- Fact ที่มา การอนุรักษ์ธรรมชาติโดยการใช้ขวดแก้วเหลือใช้มาทำให้เกิดประโยชน์
- Learning Issue ทำอย่างไรให้ขวดแก้วนำมาใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่าและเป็นสื่อในการเรียนรู้
- Innovative Ideas การนำขวดแก้วที่อยู่ตามครัวเรือน ชุมชน มาสร้างสรรค์เป็นเสียงดนตรีและร่วมบรรเลงเพลง
- - แบ่งกลุ่มนักเรียน
- - นักเรียนสนทนาและสอบถามนักเรียนเกี่ยวกับการการออกแบบและสร้างสรรค์ผลงานนวัตกรรมจากขวดแก้ว ใช้คำถามนำว่า “เราจะใช้ขวดแก้ววิธีการใดได้บ้าง” และกระตุ้นให้นักเรียนแสดงความคิดเห็น ที่แสดงถึงความหลากหลาย (ความรู้) 5 นาที
- * เหตุผล ครูใช้กิจกรรมนี้ เพื่อสำรวจความพร้อมของนักเรียน โดยให้นักเรียนได้ทบทวนความรู้ และเตรียมความพร้อมในการเรียนรู้
- - นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันคิดประเด็นการเรียนรู้ โดยสรุปเป็นองค์ความรู้เขียน FiLa mapping
- ขั้นตอนที่ 4 จัดการเรียนรู้ลงมือทำ
- นักเรียนออกแบบและสร้างสรรค์ผลงานนวัตกรรมมีชื่อว่า : เสียงเพลงจากขวดแก้ว
- เพื่ออนุรักษ์ทรัพยากร ไม่ทำลายธรรมชาติ จากนั้นร่วมกันแต่งเพลง : ปากแจ่มบ้านเรา
- นักเรียนร่วมกันหาขวดแก้วที่ใช้แล้วมาทำความสะอาดแล้วทำการทดลองโดยการเติมน้ำลงไปในขวดแล้ววัดระดับเสียง ทำให้เกิดระดับเสียงโน้ตดนตรีที่ต้องการขึ้นมาสามารถสร้างสรรค์บทเพลงต่างๆได้
- วัสดุอุปกรณ์
- 1. ขวดแก้ว
- 2. น้ำ
- 3. ผ้า
- 4. เครื่องจูนเนอร์
- 5. ไม้มาร์ชชิ่งเบล หรือช้อน
- 6. ผ้าเทป
- 7. ไม้บรรทัด
- 8. ปากกาเคมี
- 9. ปากกา
- 10. ราวเหล็ก
- 11. เชือก
- 12. กรรไกรหรือมีด


ขั้นตอนการดำเนินการ
โดยมีวิธีการและขั้นตอน ดังนี้- นำขวดที่เหลือใช้มาล้างทำความสะอาด โดยการไปหาขวดชนิดต่างๆที่เหลือใช้จากชุมชนหรือโรงเรียนมาแล้วล้างทำความสะอา
- หลังจากล้างขวดเสร็จ ให้นำผ้ามาเช็ดมาเช็ดขวดให้แห้งขวดให้แห้งเพื่อสะดวกแก่การทดลอง
- นำน้ำเปล่ามาเติมในขวดแก้วที่เราเตรียมไว้จนได้ตามปริมาณที่ต้องการ
- ทำการเคาะขวดเทียบเสียงโน้ตโดยการใช้เครื่องจูนเนอร์สำหรับเทียบเสียงโดยใช้ระดับความถี่เสียงที่ 440 Hz สำหรับใช้บรรเลงกับวงดนตรีสากลประเภทต่างๆ ใช้ระดับความถี่เสียงที่ 430 Hz สำหรับใช้บรรเลงกับวงดนตรีไทย
- ติดเทประบุระดับน้ำที่ขวดที่เราเติมน้ำไว้แล้วเพื่อทำสัญลักษณ์
- เขียนชื่อโน้ตติดที่ขวด
- วัดระดับน้ำแล้วจดบันทึก
- นำเชือกมาผูกที่ปากขวด
- นำเสียงโน้ตที่ได้มาเรียงเสียงระดับสูงต่ำ
- นำขวดที่มีเสียงโน้ตไปแขวนบนราวแขวน
- ไล่เสียง บรรเลงเพลงเพื่อเช็คความถูกต้องของระดับเสียง


ขั้นตอนที่ 5 นักเรียนประเมินตนเองสะท้อนความคิดกับสิ่งที่ทำ
- นักเรียนร่วมกันอภิปรายการเรียนการสอนจากการลงมือทำร่วมกันทั้งหมดว่าได้อะไรบ้าง เกิดประโยชน์อะไรขึ้นบ้างกับตนเองและผู้อื่น
- ครูให้กำลังใจ แนะนำ ชมเชย ประเมินจากการสังเกตและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
ขั้นตอนที่ 6 พัฒนาต่อยอด
- นำมาบรรเลงเพลงกับวงดนตรีไทยหรือวงดนตรีสากล
- สร้างสรรค์เครื่องดนตรีชิ้นจากสิ่งที่มีอยู่ในชุมชน
- นำวัสดุเหลือใช้อย่างอื่นมาพัฒนาให้เป็นเครื่องดนตรีที่หลากหลาย





