การเรียนการสอนโดยโครงงานนวัตกรรมจากประสบการณ์โลก
(Phenomenal Based Learning: IP²)

ชื่อแผนการเรียนรู้ จัดการดี ชีวีมีสุข

สาระวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม  ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4

โดย นางสาววันดี สิทธิการ

โรงเรียนวัดเจริญร่มเมือง

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตรัง เขต 2

ประเด็นที่ 1  คำอธิบายแผนการเรียนรู้

นักเรียนรู้จักการรักษาความสะอาดมีหลายวิธี อีกวิธีหนึ่งที่สำคัญคือการคัดแยกขยะเพื่อรักษาสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียน

ประเด็นที่ 2 สรุปรายละเอียดการเรียนรู้ 6 ขั้นตอน

         ขั้นตอนที่ 1: การประเมินระดับการคิดนักเรียนในการเรียนรู้ (ใช้เครื่องมืออะไร / ได้ผลเป็นอย่างไร)

1.1 ทดสอบก่อนเรียนของนักเรียนรายบุคคล

1.2 นักเรียนช่วยกันสำรวจใต้โต๊ะของตนเองว่ามีขยะอะไรบ้าง และจากนั้นช่วยกันหาคำตอบเรื่องถ้ามีขยะในโต๊ะจะเป็นอย่างไร 

ขั้นตอนที่ 2: การกระตุ้นความตระหนักและแรงบันดาลใจในการเรียนรู้  (สำรวจเพื่อสร้างแรงบันดาลใจ / การสรุปหัวข้อการเรียนรู้ร่วมกันกับผู้เรียน)

2.1 นักเรียนชมวีดีทัศน์ เรื่องโฆษณาไทยประกันชีวิต 2015 Garbage Man จากนั้นร่วมกันตอบคำถามดังนี้

          - บุคคลในวีดีทัศน์ทำอะไร

          - การกระทำของบุคคลในวีดีทัศน์ส่งผลดีอย่างไร

          - ถ้านักเรียนเป็นบุคคลในวีดีทัศน์จะทำอย่างไร

2.2 นักเรียนมีวิธีการจัดการขยะอย่างไรบ้าง

2.3 นักเรียนอาสาสมัครมาช่วยกันติดรูปฝาถังขยะสีต่างๆบนกระดาน และนักเรียนลองคิดว่าถังขยะสีไหน ประเภทใดบ้าง พร้อมติดแถบประโยคประกอบดังนี้

          - สำหรับขยะที่นำกลับมาใช้ใหม่ได้

          - สำหรับขยะที่ย่อยสลายได้

          - สำหรับขยะอันตราย

          - สำหรับขยะทั่วไปที่นำกลับมาใช้อีกไม่ได้

2.4 นักเรียนรับบัตรคำขยะ และนำบัตรคำที่ได้รับมาคัดแยกขยะให้ถูกต้องตามสีของถังขยะ จากนั้นร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องของการทิ้งขยะ

2.5 นักเรียนร่วมกันบอกประโยชน์ของการคัดแยกขยะ

2.6 นักเรียนร่วมกันอภิปรายปัญหาที่เกิดจากขยะ จากนั้นเขียนสรุปเป็นแผนผังความคิด ลงในกระดาษ A4

ขั้นตอนที่ 3: วางแผนพัฒนาตนเองร่วมกัน (ครูออกแบบแผนการเรียนรู้ร่วมกับผู้เรียนอย่างไรบ้าง – วางแผนการเรียน / FILA Mapping)

3.1 นักเรียนแบ่งกลุ่ม

3.2 ครูสนทนาและสอบถามนักเรียนเกี่ยวกับการลดปริมาณขยะและสร้างสรรค์ผลงานนวัตกรรมที่ช่วยจัดการขยะ ใช้คำถามนำว่า “เราจะช่วยกันลดขยะโดยใช้วิธีการใดได้บ้าง” และกระตุ้นให้นักเรียนแสดงความคิดเห็น ที่แสดงถึงความหลากหลาย (ความรู้) 5 นาที

          3.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันคิดประเด็นการเรียนรู้ โดยสรุปเป็นองค์ความรู้เขียน FiLa mapping   ตามหัวข้อดังนี้

Fact                   ที่มา “ขยะในโรงเรียนมีจำนวนมาก”

Learning Issue     ทำอย่างไรจะช่วยให้ขยะลดลง

Innovative Ideas       - การสร้างสื่อออนไลน์ในการประชาสัมพันธ์/รณรงค์ ในการคัดแยกขยะ

- นวัตกรรมในการจัดการขยะ

Action Plan         แผนการดำเนินงาน

1) ศึกษาสำรวจบริเวณโรงเรียน

                       - ตั้งคำถามประเด็นที่ต้องการเรียนรู้

2) สืบเสาะรวบรวมข้อมูลหาคำตอบในประเด็นที่ต้องการเรียนวิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผลข้อมูลที่รวบรวม

3) เลือกวิธีที่เหมาะสมในการแก้ปัญหา/จัดลำดับความสำคัญของการแก้ปัญหา

4) วางแผนทำงานตามลำดับ

5) ระดมสมองออกแบบสร้างสรรค์นวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหา

6) นักเรียนทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญ ร่วมวิพากษ์ วิจารณ์สิ่งที่ออกแบบ

7-8) ปฏิบัติ ทดลอง ประดิษฐ์

9) ตรวจสอบประสิทธิภาพจากผู้เชี่ยวชาญ

10) ปรับปรุงแก้ไข

11) เผยแพร่พัฒนาต่อยอด

          3.4 ตัวแทนกลุ่มนำเสนอผลการอภิปรายกลุ่มหน้าชั้นเรียน และวิพากษ์ร่วมกัน

          3.5 นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาความรู้เพิ่มเติม โดยแนะนำผู้เชี่ยวชาญที่นักเรียนสามารถสอบถามหาความรู้ในการสร้างนวัตกรรมได้ และเตรียมวัสดุ อุปกรณ์เพื่อสร้างนวัตกรรมตามที่ได้วางแผนไว้

ขั้นตอนที่ 4: เรียนรู้ด้วยการลงมือทำจริง (กิจกรรมที่เด็กเรียนรู้โดยการลงมือทำจริง / การแบ่งกลุ่มผู้เรียนและชิ้นงานของแต่ละกลุ่ม)

ชั่วโมงที่ 1-2

4.1 นักเรียนแบ่งกลุ่มตามกลุ่มเดิม

4.2 นักเรียนแต่ละกลุ่มลงมือสร้างนวัตกรรมตามที่ได้วางแผนไว้ โดยมีครูคอยกระตุ้น ให้คำแนะนำ และให้คำปรึกษา

4.3 ตัวแทนกลุ่มนำเสนอนวัตกรรมที่สร้างขึ้น

4.4  นักเรียน ร่วมวิพากษ์ วิจารณ์สิ่งที่ออกแบบ โดยมีคุณครูคอยให้คำแนะนำ

4.5 นักเรียนปรับปรุงแก้ไขนวัตกรรมตามคำแนะนำ

ชั่วโมงที่ 3-6

         4.6 นักเรียนแต่ละกลุ่มจัดทำนวัตกรรมการคัดแยกขยะ

4.7 นักเรียนนำนวัตกรรมสิ่งประดิษฐ์ที่ได้ ไปปรึกษาคุณครู

4.8 นักเรียนปรับปรุงแก้ไขนวัตกรรมตามคำแนะนำของคุณครู

4.9 นักเรียนร่วมกันนำเสนอผลงาน  

ขั้นตอนที่ 5: ผู้เรียนประเมินตนเอง (เครื่องมือการประเมิน / ผลการประเมินผู้เรียน)

5.1   นักเรียนแบ่งกลุ่มตามกลุ่มเดิม

5.2   นักเรียนร่วมกันอภิปรายการเรียนการสอนที่ผ่านมาทั้งหมดว่าได้ความรู้อะไรบ้าง และ สามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่นมากน้อยเพียงใด

5.3   ครูและนักเรียนร่วมกันเชื่อมโยงผลการจากทำโครงงานกับสถานการณ์โลกกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

5.4   ตัวแทนนักเรียนนำเสนอหน้าชั้นเรียน

         5.5 ครูและนักเรียนร่วมกันสรุป

ขั้นตอนที่ 6: คิดต่อยอดองค์ความรู้ (แนวทางการต่อยอดการเรียนรู้หรือชิ้นงานในภาคเรียนต่อไป)

6.1 นักเรียนนำเสนอผลงานนวัตกรรมที่คิดค้นขึ้น โดยการประชาสัมพันธ์ลงสื่อโซเชียล

6.2 ทดสอบหลังเรียนของนักเรียนรายบุคคล

6.3 นักเรียนต่อยอดโดยการทำชิ้นงาน เพื่อหารายได้ระหว่างเรียนและนำไปประกอบอาชีพได้